- Nhận biết rủi ro tín dụng qua mức độ tài sản có chịu rủi ro: Theo quy định tại Thông tư 36/2014/TT-NHNN, ngày 20/11/2014 về các giới hạn, tỉ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của TCTD, mức độ rủi ro của TSC để tính tỷ lệ vốn an toàn tối thiểu.
- Nhận biết rủi ro tín dụng trước khi cấp tín dụng: một trong những điều kiện cơ bản để được NH cấp tín dụng là KH phải có tình hình tài chính lành mạnh và có tài sản đảm bảo, như vậy với những trường hợp không đáp ứng được các điều kiện trên thì họ tìm mọi cách để được vay vốn, kể cả cung cấp thông tin sai lệch, giả dối, việc NH cấp tín dụng cho KH dựa trên thông tin giả dối gọi là “rủi ro lựa chọn đối nghịch”. Nguyên nhân rủi ro lựa chọn đối nghịch là thông tin không cân xứng.
Rủi ro tín dụng trước khi cấp tín dụng chủ yếu tập trung vào rủi ro lựa chọn đối nghịch với nhiều dấu hiệu: KH nôn nóng vay được vốn chấp nhận những điều kiện bất lợi, hồ sơ vay vốn hoàn hảo, KH “lại quả” cho cán bộ tín dụng….
- Nhận biết rủi ro tín dụng sau khi cấp tín dụng: Mỗi khoản tín dụng “có vấn đề” đều có nét đặc thù riêng, nhưng chúng cũng có những nét chung giúp cảnh báo sớm cho NH.
+ KH vi phạm hợp đồng tín dụng: chậm trễ nộp các BCTC; chậm trễ, né tránh, cản trở cán bộ ngân hàng kiểm tra cơ sở SXKD; vi phạm các hợp đồng khác (cung cấp thông tin số liệu sai sự thật, không trả nợ đầy đủ và đúng hạn hợp đồng, tự ý thay đổi mục đích tín dụng…).
+ Dấu hiệu từ bản thân KH: Các dấu hiệu tài chính (các chỉ số thanh khoản, chỉ tiêu hoạt động, chỉ tiêu sinh lời và các chỉ tiêu tài chính khác) phát triển theo hướng tiêu cực. Các dấu hiệu phi tài chính (dấu hiệu về hoạt động kinh doanh, dấu hiệu trong quản trị doanh nghiệp, và các cấu hiệu phi tài chính khác) có chiều hướng xấu đi.
+ Dấu hiệu bên trong ngân hàng: danh mục tín dụng có biểu hiện tập trung cao, tín dụng tăng trưởng cao bất thường trong thời gian ngắn, tỉ lệ nợ xấu và quá hạn tăng…
+ Dấu hiệu bên ngoài khách quan: Sự bất ổn của các yếu tố kinh tế vĩ mô; sự suy thoái và tính chu kỳ kinh t; thay đổi về cơ chế, chính sách của nhà nước, thiên tai, lũ lụt,…
Việc nhận biết dấu hiệu rủi ro tín dụng cần phải được xem là khâu trọng tâm trong công tác quản trị rủi ro tín dụng của bất kỳ NH nào, qua đó NH có những biện pháp kịp thời nhằm hạn chế và giảm thiểu RRTD.
Nguyễn Thị Thu Hằng