Công ty cổ phần sau một chu kỳ kinh doanh thường 1 năm thu được một khoản lợi nhuận sau thuế nhất định (ngoại trừ những doanh nghiệp thua lỗ). Lợi nhuận sau thuế của công ty đựợc chia thành 2 phần: một phần chia cho các cổ đông dưới hình thức trả cổ tức; một phần được giữ lại để tái đầu tư.
Vậy cổ tức là phần lợi nhuận sau thuế của công ty dùng để trả cho các chủ sở hữu của công ty cổ phần. Tỷ lệ trả cổ tức, hình thức trả… phụ thuộc vào kết quả kinh doanh, chiến lược, chính sách cổ tức của công ty và do Đại hội đồng cổ đông của công ty quyết định.
Chính sách cổ tức của công ty có vai trò hết sức quan trọng, bởi vì:
- Chính sách cổ tức ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích của cổ đông, vì đây chính là thu nhập của các cổ đông khi đầu tư vốn vào công ty.
- Chính sách cổ tức của công ty sẽ ảnh hưởng đến sự biến động của giá cổ phiếu trên thị trường.
- Chính sách cổ tức ảnh hưởng tới nguồn vốn đầu tư cho sự tăng trưởng và phát triển của công ty trong tương lai.
- Chính sách cổ tức chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố khác nhau, tuy nhiên, cơ sở quyết định chủ yếu đến việc chi trả cổ tức là dựa trên nhu cầu đầu tư tăng trưởng và khả năng tiếp cận vốn của công ty. Các công ty có nhu cầu đầu tư lớn nhưng khả năng tiếp cận nguồn vốn còn hạn chế sẽ ưu tiên nhiều hơn cho việc giữ lại lợi nhuận tái đầu tư đáp ứng nhu cầu tăng trưởng. Các công ty đang vay nợ nhiều, hệ số nợ cao cũng thường phải chi trả cổ tức thấp nhằm ưu tiên nguồn tiền trả nợ. Với đa số các công ty có quy mô nhỏ và vừa, việc tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng hay phát hành cổ phiếu không hề dễ dàng, vì vậy, những công ty này thường phải dựa nhiều hơn vào nguồn vốn nội sinh là lợi nhuận để lại, vì vậy, họ thường chi trả cổ tức thấp hoặc không chi trả cổ tức.
-Với các công ty cổ phần niêm yết có quy mô lớn, khả năng tiếp cận nguồn vốn của các công ty này tốt hơn doanh nghiệp nhỏ nên họ thường theo đuổi chính sách ổn định cổ tức. Chính sách ổn định cổ tức là một chính sách được đa số các công ty niêm yết theo đuổi vì chính sách này có ưu điểm là tạo ra dòng tiền ổn định cho cổ đông, giúp ổn định tâm lý cổ đông và giúp cho giá cổ phiếu của công ty được đánh giá cao. Cũng chính vì thế mà đưa đến một đặc trưng là cổ tức có tính chất cứng nhắc, ít dao động hơn nhiều so với sự biến động của lợi nhuận sau thuế. Chính sách ổn định cổ tức cũng có thể có một phiên bản là là ổn định cổ tức với tỷ lệ thấp kết hợp với một cổ tức đặc biệt cuối năm trong trường hợp làm ăn có lãi cao.
-Một trong những chức năng quan trọng của chi trả cổ tức là tác động phát tín hiệu. Điều này là do thông tin bất cân xứng giữa ban quản trị (là người bên trong) và các nhà đầu tư (người bên ngoài), theo đó, nhà đầu tư thường thiếu thông tin và ít hiểu rõ công ty so với ban quản trị công ty, do đó, họ có thể không đánh giá đúng giá trị cổ phiếu và thực hiện các giao dịch bán tháo quá mức làm giảm giá cổ phiếu.
1. Nhóm các yếu tố khách quan
2 Nhóm các yếu tố chủ quan
* Các hình thức trả cổ tức:
1. Trả cổ tức bằng tiền mặt
Việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ tác động đến giá trị công ty và giá cổ phiếu của công ty. Vì giá cổ phiếu của công ty được xác định dựa trên thu nhập của cổ phiếu và cổ tức là một trong những thu nhập cơ bản của cổ phiếu đó.
Bên cạnh việc ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu, thì trả cổ tức bằng tiền mặt còn ảnh hưởng đến cơ cấu tài sản - nguồn vốn, làm giảm tiền mặt, giảm vốn chủ sở hữu...
2. Trả cổ tức bằng cổ phiếu
Trả cổ tức bằng cổ phiếu là cách thức công ty phát hành thêm cổ phiếu của chính công ty đó tương ứng với lợi nhuận sau thuế dùng để trả cổ tức và phân phối cho cổ đông theo tỷ lệ cổ phần mà họ nắm giữ. Công ty có thể sử dụng cổ phiếu quỹ, hoặc cổ phiếu đã phát hành nhưng chưa đưa vào lưu hành để trả cổ tức.
Hình thức trả cổ tức này có những tác động mạnh đến tình hình tài chính của công ty:
-Làm giảm giá thị trường của cổ phiếu, do đưa thêm một lượng cổ phiếu mới vào lưu thông, nên làm giảm giá thị trường của cổ phiếu.
-Làm giảm lợi nhuận chưa phân phối của công ty và làm tăng vốn cổ phần và thặng dư vốn cổ phần
-Không làm thay đổi tiền mặt và tài sản của công ty./.
Nguyễn Thị Minh Hà