a. Quy luật số lớn:
Quy luật này thuộc lĩnh vực toán học trong môn học lý thuyết xác suất
Ý nghĩa: tổng hợp sự quan sát số lớn tới mức đầy đủ các sự kiện cá biệt ngẫu nhiên thì tính tất nhg m iên của hiện tượng sẽ bộc lộ một cách rõ rệt. Vì sự kiện, đơn vị cá biệt chịu tác động bởi nhiều nguyên nhân bao gồm cả những nguyên nhân ngẫu nhiên, cho nên thông qua quan sát trên số lớn các đơn vị, khi tổng hợp tác động của các nhân tố ngẫu nhiên sẽ bù trừ và kết quả còn lại là cái tất nhiên, nói lên bản chất của hiện tượng
Ví dụ 1: Định lý Becnuli: thực hiện n phép thử độc lập, trong mỗi phép thử chỉ có hai sự kiện xảy ra là A và sự kiện đối lập của nó là A’. Xác suất xảy ra sự kiện A trong mỗi phép thử đều bằng p không đổi.
Khi đó xác suất để trong n phép thử độc lập đó có đúng k lần xảy ra sự kiện A:
Ví dụ 2: Qua nghiên cứu số lớn, người ta rút ra kết luận: chiều cao của con cái mà bố mẹ sinh ra thuộc người lùn thì cao hơn bố mẹ, chiều cao của con cái mà bố mẹ sinh ra thuộc người cao thì thấp hơn bố mẹ
Định luật số lớn không giải thích được bản chất của hiện tượng kinh tế xã hội nhưng vận dụng nó có thể lượng hoá được tính quy luật của các hiện tượng đó.
b. Tính quy luật thống kê:
Thống kê vận dụng quy luật số lớn để lượng hoá bản chất và quy luật của hiện tượng kinh tế xã hội thông qua tính quy luật thống kê
Ví dụ: Qua nghiên cứu một số lượng lớn trẻ em được sinh ra ở nhiều địa phương, nhiều nước, người ta thấy tỉ lệ sinh con trai và con gái là 105 trai/100 gái, đó là tính quy luật sinh của dân số
- Khi nghiên cứu hiện tượng số lớn, sự thay đổi của các hiện tượng theo một chiều hướng rõ rệt ta nói sự biến động của hiện tượng có tính quy luật thống kê.
Ví dụ 1: Tình hình sản xuất lương thực ở nước ta tăng dần theo thời gian
Ví dụ 2: Khi nghiên cứu tình hình tiêu thụ mặt hàng bánh trung thu vào dịp tết trung thu qua 10 năm, ta thấy hầu hết các sản phẩm được tiêu thụ có xu hướng tăng dần qua thời gian, mặc dù ở một vài năm nào đó bánh trung thu tiêu thụ có phần giảm sút